آسیب شناسی چیست؟
آسیب شناسی در حوزه علوم پزشکی دانشی است که به مطالعه و بررسی بافتها و سلولها آسیب دیده یا آسیب زا و سبب شناسی بیماری می پردازد. بدین منوال آسیب شناسی اجتماعی علل و عوامل ایجاد کننده آسیبها و آفتها اجتماعی را مورد مطالعه قرار می دهد. کاربرد این دانش در مطالعه خانواده و «خانواده شناسی» یعنی شناخت عواملی که سلامت و استحکام خانواده را تهدید می کند و ازدواج پایدار و موفق را آسیب پذیر می سازد.
بسیاری از جامعه شناســان و دانشمنــدان علوم اجتماعی، جامعه را به منزله موجودی جاندار می پندارند که از اندام و اعضای زنده تشکیــل شده است. هر اندام و عضــو از یاختــه یا سلول های متعدد تشکیــل شده است که وظایف و نقش های گوناگون به عهــده دارد. از این دیدگاه خانــواده به عنوان یک سلـول، هر چه سالم تر و شاداب تـر باشد، جامعه هم سالم تر و با نشاط تر خواهـد بود. همچنیــن برخی از متخصصــان علـوم اجتــماعی جامعــه را به یک نظـام کلان تشبیـه کرده اند و بـر این باور هستنــد که جامعه ماننــد یک اتومبیـل است که از نظام های فرعی یا خرد تشکیل شده است. از این رو سلامت یکایک نظام های فرعی موجب سلامت کل نظام می شود.
عدم توجه به امور خانه
گاهی اوقات بی توجهی به برخی مسائل و عدم مشارکت در امور خانه موجب می شود، زن یا شوهـر این بی توجهی به امـور خانه را به بی توجهی و بی علاقگی به شخص خود تعمیم یا نسبت دهند. برای مثال شیر آب خراب است و چند وقت است که چکه می کند. ساعت خراب شده است و چنـد روز است که نیاز به تعمیر دارد. دکمه پیراهن من چند وقت است افتاده و کسی به فکر دوختن آن نیست. بنابراین اگر زن یا شوهری گفت: «همسر من به فکر خانه و خانواده نیست، من برای او ارزشی ندارم، او سرش به کار خودش مشغول است و ...» اظهارات او می تواند نشانه های خطر و آسیب زایی خانواده محسوب شود.
عدم همکاری در امور خانه به ویژه در دوران بیماری و بارداری زن، مورد خاصی است که موجب می شود زن دلسرد شود و این وضعیت را نشانه بی علاقگی یا بی وفایی شوهر تعبیر کند. روزی پیامبر اکرم (ص) به خانه دخترش حضرت فاطمه زهرا(س) رفت و دید دخترش پای دیگ نشسته و حضرت علی (ع) دارد برایش عدس پاک می کند. از صفا و صمیمت این زن و شوهر بسیار خوشش آمد و فرمودند: «مردی که به زن و فرزندش از روی محبت خدمت کند، خدا برایش خیر دنیا و آخرت را پاداش می دهد.»
مسایل اقتصادی و مالی
زندگی زناشویی بر پایه اشتراک بنا شده است. از این رو به کار بردن عبارتهایی از قبیل ((مال من))، ((جهیزیه من))، ((مال تو)) و نظایر آن پایه اشتراک را متزلزل و به تفرق و جدایی تبدیل می کند. زن و شوهر جوان آگاه و بصیر روی این عبارتها خط بطلان می کشند و آنها را به ((مال ما))، ((مساله ما)) و ((مشکل ما)) تبدیل می کنند. پیوندهایی که بر پایه انگیزه های مادی و ثروت زن یا شهر پی ریزی شده، پس از مدتی از هم می گسلد و بنیاد خانواده را متلاشی می کند. قدیمی ها جمله زیبایی را می گفتند که: «آدم نان خالی بخورد، اما دلش خوش باشد.» این جمله بانگر آن است که نیازهای مادی انسان در حد متوسط تامین شود، اما نیازهای روانی باید در حد بالا مورد توجه قرار گیرد.
انتقاد پذیری 
هر کس باید بداند: هیچ کس کامل نیست و انتقاد راهی به سوی کمال است. بنابراین زن و شوهر باید با یکدیگر قرار بگذارند اگر از یکدیگر اشکالی دیدند، کاملا محترمانه و محرمانه و صادقانه به یکدیگر تذکر دهند و در پذیرفتن سخن حق عناد نورزند. واقعیت آن است که اکثر زنها و شوهرها یاد نگرفته اند که برای داشتن روابط سالمتر و حل مسایل زناشویی خود با یکدیگر به گفتگو و انتقاد بپردازند. حال آن که انتقاد مثبت و سازنده، هنری است که باید اصول و دانش آن را فرا گرفت و بهبود روابط زن و شوهر منوط به آن است که زوجین احساسات و افکار و دلخوریهای خود را با یکدیگر مبادله کنند. گاهی اوقات زن و شوهر ممکن است از انتقاد مستقیم همسر خود اجتناب کند و بگوید: «انتقاد موجب می شود روابط ما بدتر و غرور همسرم جریحه دار شود!» در حالی که امکان دارد همسر شما تاکنون ناخشنودی ها و دلخوریهای خود را به دهها شکل و روش کلامی یا غیر کلامی نشان داده باشد و در نتیجه بر اثر علنی نکردن ((رنجش ها))، شما به طور دقیق و مشخص ندانید که چه خطایی مرتکب شده اید و به رفتار نادرست خود ادامه دهید. بنابراین سعی کنید حرف دلتان را صمیمانه و صادقانه با همسرتان مطرح نمایید و هنگام انتقاد لحن کلامتان آمرانه و تهدید کننده نباشد. همچنین سعی کنید هنگام انتقاد به جای تمرکز بر آنچه که در رفتار همسرتان نمی پسندید، به رفتار مطلوبی که مورد نظر شما است و موجب رضایت خاطر شما می شود تکیه کنید. برای مثال به جای آنکه بگویید: «دوست ندارم دیر به خانه بیایی» بگویید: «وقتی زود به خانه می آیی من خوشحال می شوم». (ویزینگر، 1369). یادتان باشد که جمله هایی مانند ((از ما گذشته!!)) یا ((من همین هستم که هستم!!)) سلامت خانواده را تهدید می کند.
توصیه هایی برای پیشگیری از ستیزه های خانوادگی
چگونه می شود یک زندگی موفق و پایدار داشت و از بروز ستیزه های خانوادگی پیشگیری کرد؟
نیاز به برقراری رابطه انسانی در زندگی مشترک از مهمترین ضروریات است و مسلما کانون خانواده اولین پایگاه هر کس برای ارضاء این حس و نیاز می باشد. هر کس دوست دارد دیگران را دوست بدارد و دیگران هم او را دوست داشته باشند؛ بتواند صادقانه رفتار کند و رفتاری صادقانه از طرف مقابل خود مشاهده کند. ولی قبل از هر گونه عملی نیاز به علم و آگاهی داریم. اگر انسان بخواهد زندگی با نشاط و بسامانی داشته باشد، باید بداند برای رسیدن به چنین هدفی چه چیزهایی مورد نیاز است و باید با چه سلاحی پیش برود و کجا برود؟ لذا علم و آگاهی از اصول زندگی مشترک، از ضروریات است و پس از آن عمل به آن علم قرار دارد. 
می توان گفت مهمترین راز سلامت و بقای خانواده، اصل دوست داشتن همسر است. اگر همسر خود را دوست بدارید؛ به خواسته های او توجه می کنید، خطاهای احتمالی او را می بخشید و برای رضایت و خوشبختی او تلاش مضاعف می کنید. سعی کنید از انتخاب همسر خود احساس رضایت نمایید و بیاندیشید که بهترین انتخاب را کرده اید. 
یکی دیگر از عوامل موفقیت در حفظ سلامت خانواده، اعتقاد به این اصل است که هیچ کس کامل نیست. من هم کامل نیستم. انتقاد در فضای سالم و صمیمانه می تواند راهی برای رسیدن به کمال باشد. فرد موفق نه تنها از انتقاد روی گردان نیست، بلکه آن را با گشاده رویی می پذیرد. البته باید توجه داشته باشیم که زبان وبیان انتقاد، سالم و سازنده باشد. 
در زندگی مشترک احساس مسئولیت و روح مشاورت از اهم امور است و هر یک از اعضاء باید سعی کند نقش خود را به خوبی ایفاء نماید و در صورت لزوم از خود گذشتگی بیشتری نشان دهد.
در این بخش توصیه ها و رهنمودهایی ارائه می شوند که امید است هم زن و هم شوهر با به کار بستن آنها در عمل و در زندگی مشترک بستر رشد و سلامت خانواده را تسهیل و تسریع کنند و از انحلال و آسیب خانواده پیشگیری نمایند و هیچگاه به اندیشه طلاق و جدایی نیفتند.

منابع:
قرآن مجید، ترجمه الهی قمشه ای، تهران: انتشارات کتابخانه سنایی و دارالقرآن کریم.
ایزدی، سیروس (1356). بحرانهای زندگی زن، تهران: انتشارات چهر.
بارکر، فیلیپ (1375). خانواده درمانی پایه، ترجمه محسن دهقانی و زهره دهقانی، تهران: انتشارات رشد.
بک، آرون تی (1370). عشق هرگز کافی نیست: روشهای نو برای حل مشکلات زناشویی و خانوادگی بر اساس شناخت درمانی. ترجمه مهدی قراچه داغی، تهران: انتشارات نیوند.
به پژوه، احمد (1375). اصول برقراری رابطه انسانی با کودک و نوجوان: راهنمای خانواده سالم: تهران نشر رویش (انتشارات بعثت).
به پژوه، احمد (1374). آسیب شناسی ازدواج و خانواده: نکاتی چند درباره شناسایی، علت یابی و راهیابی مسایل زناشویی در: آموزش جوانان در آستانه ازدواج (چاپ دوم)، تهران: انتشارات انجمن اولیاء و مربیان جمهوری اسلامی ایران.
ثنایی، باقر (1370). آسیب شناسی خانواده. پژوهشهای تربیتی: فصلنامه علمی – پژهشی دانشگاه تربیت معلم،3،1، 77-96.
ساروخانی، باقر (1372). طلاق: پژوهشی در شناخت واقعیت و عوامل آن. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
قائمی، علی (1360). خانواده و مسایل همسران جوان، تهران: انتشارات امیری.
وایرینگر، هندری (1369). هیچ کس کامل نیست، ترجمه پریچهر معتمد گرجی، تهران: انتشارات مروارید.
نوشته شده توسط محمدرضا بلبل پور در شنبه 1385/11/28 
http://reza4603.blogfa.com/post-311.aspx
 

لطفا از  مطلب فوق  با درج این لینک و منبع استفاده نمایید :حمید رضا ترکمندی ، زیباوب www.zibaweb.com

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: